سیاه دانه علاوه بر استفاده در آشپزی، خواص دارویی نیز دارد. قرن‌های متمادی از خواص سیاه دانه به عنوان دارویی طبیعی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از برونشیت گرفته تا اسهال به کار می‌رفته است. برای آگاهی از خواص سیاه دانه با جالینو همراه باشید.
سیاه دانه چیست؟
سیاه دانه با نام علمی Nigella Sativa گیاهی یک ساله و گلدار است. سیاه دانه تا ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. میوه آن به شکل دانه‌هایی سیاه‌رنگ است که به عنوان ادویه‌ای خوش عطر در بسیاری از غذاها استفاده می‌شود.
این گیاه بومی جنوب غرب آسیا و مدیترانه است. اکنون در سرتاسر هند، خاورمیانه و اروپا کشت می‌شود.
کاشت، داشت و برداشت گیاه سیاه دانه
برای کاشت گیاه سیاه دانه، بذر آن را در عمق مناسب خاک می‌کارند. سیاه دانه هم کشت پاییزه و هم کشت بهاره دارد. پس از رشد، گل‌های پژمرده را جدا و دانه‌ها را از غلاف‌های خشک شده جمع آوری می‌کنند.
زمان برداشت سیاه دانه با توجه به زمان کاشت، اغلب اواخر بهار تا تابستان است. با زرد شدن کپسول گیاه یا خشک شدن آن، می‌توان به طور کلی آن را از ریشه یا ساقه جدا کرد.
همان‌طور که اشاره شد سیاه دانه گیاهی یک ساله است. یعنی در طی یک سال رشد می‌کند و گل می‌دهد. پس از برداشت، گیاه می‌میرد و دوباره باید بذر آن را بکارید.
در هر کپسول حدود ۵۰ دانه وجود دارد. یکی از بهترین روش‌ها برای نگهداری سیاه دانه، قرار دادن آن در پاکت کاغذی است. می‌توانید پاکت را در یک ظرف پلاستیکی دربسته در یخچال قرار دهید. این کار باعث افزایش طول عمر آن می‌شود.
خواص آنتی اکسیدانی سیاه دانه
اثرات مثبت آنتی اکسیدان در تمام تحقیقات بر همگان ثابت شده است. آنتی‌اکسیدان از بدن در برابر انواع بیماری‌های مزمن از جمله سرطان، دیابت، بیماری قلبی و چاقی محافظت می‌کند.
ترکیبات موجود در سیاه دانه خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارند و می‌توانند به محافظت در برابر بیماری‌های مختلف کمک کنند.
سیاه دانه برای درمان آسم
این گیاه توانایی کاهش علائم آسم را دارد. اگر همراه با داروهای آسم استفاده شود، امکان ورود جریان بیشتر هوا به ریه‌ها را فراهم می‌کند.
سیاه دانه موجب کاهش علائم گرفتگی بینی، آبریزش، خارش بینی و عطسه می‌شود.
خواص سیاه دانه برای فشار خون
از فواید سیاه دانه داشتن خواص ضد فشار خون است که به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ مشخص شد که این گیاه به شکل ویژه‌ای فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در ۷۰ بیمار کاهش داد.
هر جا سخن از فشار خون باشد، کلسترول هم همراه آن می‌آید!
از دیگر خواص سیاه دانه می‌توان به کاهش کلسترول اشاره کرد. کلسترول ماده‌ای شبیه به چربی است که در بدن یافت می‌شود. هر انسانی به مقداری کلسترول نیاز دارد، اما مقدار بالای آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
سیاه دانه و کلسترول
سیاه دانه در کاهش کلسترول بد یا LDL مؤثر است.
نکته جالب این است که روغن سیاه دانه نسبت به پودر آن، اثر بیشتری دارد. مصرف ۲ گرم سیاه دانه به طور روزانه به مدت ۳ ماه می‌تواند میزان کلسترول را به طور چشمگیری کاهش دهد.
تاثیر سیاه دانه در درمان سرطان
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، سیاه دانه سرشار از آنتی اکسیدان است. این ماده به خنثی کردن رادیکال آزاد مضر کمک می‌کند.
ترکیبات فعال سیاه دانه موجب کاهش مرگ سلول‌های خونی در سرطان خون می‌شود. همچنین در غیرفعال کردن سلول‌های سرطان پستان نقش دارد.
مدرکی وجود ندارد تا درمان سرطان را از طریق سیاه دانه اثبات کند. اما این گیاه در برابر انواع سرطان از جمله لوزالمعده، سرطان ریه، سرطان دهانه رحم، پروستات، پوست و روده بزرگ مقاوم است.
فهرست بیماری‌هایی که سیاه دانه توانایی مقابله با آن‌ها را دارد:
- آلزایمر
- آنفلوانزا
- سرفه
- سردرد
- میگرن
- کلسترول بالا
- انواع التهاب
- روماتیسم مفصلی
- تب یونجه
- تشنج
- اگزما
- کند ذهنی
- زخم معده
- برخی از انواع عفونت
- سندرم متابولیک
- هپاتیت C
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- گرفتگی عروق
- مشکلات گوارشی
- افزایش شیر مادر
- اختلالات قاعدگی
- اختلالات یائسگی
سیاه دانه برای درمان عفونت
باکتری های بیماری‌زا، لیست بلندبالایی را از عفونت گوش گرفته تا بیماری ذات‌الریه شامل می‌شوند. برخی از مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که سیاه دانه برای درمان عفونت خواص ضد باکتریایی دارد و در مقابله با برخی از آن‌ها مؤثر است.
در مطالعه‌ای از سیاه دانه به صورت موضعی در نوزادان مبتلا به عفونت پوستی استافیلوکوکی استفاده شد. نتیجه این بود که خواص سیاه دانه به همان اندازه که یک آنتی بیوتیک استاندارد برای درمان عفونت کاربرد دارد؛ اثر می‌کند.
سیاه دانه در درمان بیماری MRSA که نوعی بیماری باکتریایی و مقاوم به آنتی بیوتیک است، اثرات مثبتی دارد. به طور کلی این گیاه در برابر چندین نوع عفونت باکتریایی به خوبی عمل می‌کند.
بی نظیر است! خواص سیاه دانه و درمان هزار درد به جز مرگ
خواص سیاه دانه و تنظیم قند خون
قند خون بالا می‌تواند مشکلات بسیاری اعم از افزایش عطش، خستگی و مشکل در تمرکز را ایجاد کند. قند خون بالا و بدون کنترل در طولانی مدت می‌تواند عواقب جدی‌تری از جمله آسیب به اعصاب، کاهش بینایی و کاهش بهبودی زخم را به همراه داشته باشد.
مطالعات نشان می‌دهند که سیاه دانه می‌تواند به ثابت نگاه داشتن قند خون و در نتیجه جلوگیری از این عوارض جانبی خطرناک کمک کند.
سیاه دانه ضد التهاب است
التهاب در بیشتر موارد، پاسخ ایمنی و طبیعی بدن به محافظت از آن، در برابر آسیب و عفونت است. التهاب مزمن می‌تواند به انواع دیگر بیماری از جمله سرطان، دیابت و مشکلات قلبی منجر شود. در هر صورت سیاه دانه می‌تواند اثرات ضد التهابی در بدن داشته باشد.
سیاه دانه و محافظت از کبد
کبد یک عضو فوق‌العاده مهم در بدن است. این ارگان، سموم را از بین می‌برد، داروها را متابولیزه می‌کند، پروتئین و مواد شیمیایی مهم را تولید می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که از خواص سیاه دانه می‌توان برای محافظت از کبد در برابر صدمات و آسیب‌ها کمک گرفت.
سیاه دانه برای معده درد
زخم‌های معده زخم‌های دردناکی هستند و سیاه دانه می‌تواند به حفظ لایه مخاطی معده و جلوگیری از ایجاد زخم کمک کند.
این گیاه شگفت‌انگیز به اندازه یک داروی معمولی که برای درمان زخم معده به کار می‌رود، کاربرد خواهد داشت. همچنین مانع از ایجاد زخم شده و از لایه محافظ معده در برابر اثرات الکل محافظت می‌کند.
سیاه دانه برای آسم
مصرف دانه سیاه به صورت خام در کنار داروهای آسم می‌تواند در برخی از مبتلایان به این بیماری، اثرات سرفه و عملکرد ریه را بهبود بخشد. اما فقط در افرادی که مشکلات ریوی آن‌ها بسیار حاد نشده است، قابل درمان است.
خواص سیاه دانه برای حافظه
سیاه دانه برای افزایش مهارت‌های حافظه و تفکر و توجه در مردان و پسران کمک می‌کند. تأثیر آن بر روی مهارت‌های حافظه در زنان و دختران هنوز مشخص نیست.
خواص سیاه دانه برای لاغری
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف روغن سیاه دانه یا پودر آن می‌تواند موجب کاهش وزن در افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن شود.
خواص سیاه دانه برای ترک اعتیاد
مصرف سیاه دانه به صورت خوراکی، اعتیاد به هروئین، مورفین و سایرمواد افیونی را از بین می‌برد. سه بار در روز به مدت ۱۲ روز می‌تواند علائم اعتیاد را کاهش دهد.
