خواص تخم کتان

تخم کتان یا بذر کتان منبع غنی از چربی سالم، آنتی اکسیدان، لیگنان و فیبر است. تخم کتان حاوی پروتئین، اسید چرب ضروری و امگا ۳ است. مواد مغذی در این دانه‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت، سرطان و بیماری‌های قلبی کمک کند. برای آگاهی از فواید بسیار زیاد و خواص تخم کتان با جالینو همراه باشید.

تخم کتان به عنوان غذایی کاربردی و برای اهداف بسیار زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کتان یکی از قدیمی‌ترین مواد غذایی شناخته شده در جهان است. این گیاه در چین و مصر باستان کشت می‌شده است.

امروزه بذر کتان در اشکال گوناگونی از جمله دانه، روغن، پودر، قرص، کپسول و آرد در دسترس است. بذر کتان به عنوان مکمل غذایی برای جلوگیری از یبوست، دیابت، کلسترول، سرطان و سایر موارد استفاده می‌شود.

خواص تخم کتان

خواص درمانی و سودمند تخم کتان هنوز به طور کامل یافت نشده است. اما با این حال، حاوی مواد مغذی است که می‌تواند در بهبودی تعدادی از بیماری‌ها کمک کند. از خواص تخم کتان می‌توان به پیشگیری از سرطان، کاهش کلسترول، کاهش فشار خون و محافظت در برابر اشعه اشاره کرد.

حفاظت در برابر سرطان

تخم کتان حاوی اسید چرب امگا ۳ است که رشد سلول‌های سرطانی را مختل کرده و مانع پیشرفت آنها می‌شود. مصرف روغن‌های امگا۳ می‌تواند از بدن در برابر انواع مختلف سرطان محافظت کند.

همچنین تخم کتان مقدار زیادی لیگنان دارد. لیگنان اثر ضد رگ‌زایی دارد. بدین معنی که از ایجاد و انتشار رگ‌های جدید توسط تومورها جلوگیری می‌کند. میزان لیگنان موجود در تخم کتان، ۸۰۰ برابر بیشتر از هر ماده‌ی غذایی دیگری است. این ماده همچنین از بسیاری از سرطان‌ها پیشگیری می‌کند.

در تحقیقی بر روی ۱۶۱ مرد که در سال ۲۰۰۸ انجام شد، مشخص شد که مصرف تخم کتان باعث جلوگیری از رشد تومورهای سرطانی پروستات می شود. به ویژه اگر مردان از یک رژیم غذایی کم چربی استفاده کنند.

مطالعات متعددی در مورد پیشگیری از سرطان پستان انجام شده است. یکی از آن‌ها نشان می‌دهد که مصرف تخم کتان در رژیم غذایی، خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان کاهش می‌دهد.

خواص تخم کتان در کاهش کلسترول

امگا ۳ و فیبر موجود در بذر کتان می‌تواند به سلامت قلب کمک کند. تخم کتان می‌تواند جایگزین مناسبی برای غذاهای دریایی حاوی امگا ۳ باشد. لیگنان نیز از بدن در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی محافظت می‌کند. خوردن غذاهای حاوی این مواد مغذی، باعث کاهش سطح LDL یا کلسترول بد در بدن می‌شود.

در آزمایشی در سال ۲۰۱۰ در دانشگاه آیووا، محققان به دنبال تأثیر مصرف تخم کتان بر مردان بودند. این افراد روزانه ۳ قاشق غذاخوری تخم کتان را که حاوی ۱۵۰ میلی‌گرم لیگنان بود، می‌خوردند. پس از گذشت ۳ ماه، میزان کلسترول آنان ۱۰ درصد کاهش یافت. نکته جالب توجه این است که چنین اثری بر روی زنان مشاهده نشد. پروفسور سوزان هندریچ که یکی از محققان این آزمایش بود، معتقد است این نتیجه به علت تفاوت در میزان هورمون تستوسترون است که در زنان کمتر از مردان است.

فیبر نیز در کاهش کلسترول و خطر بیماری‌های قلبی و عروقی موثر است. تخم کتان، مقدار زیادی فیبر حل‌شدنی و فیبر حل‌نشدنی دارد. یکی از مزایای فیبر این است که باعث می‌شود پرانرژی شوید و در عین حال احساس سنگینی نکنید.

جلوگیری از گُرگرفتگی

زنانی که در دوران یائسگی، استروژن مصرف نمی‌کنند، می‌توانند با مصرف ۴۰ گرم تخم کتان در روز موجب کاهش بروز و شدت گرگرفتگی در خود شوند. در تحقیقی دیگر مشخص شده است که این علایم تا ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند.

بهبود قند خون

لیگنان به دلیل داشتن اثر ضد التهابی کمک می‌کند تا خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت را کاهش دهد. در آزمایشی در سال ۲۰۱۳، دانشمندان به مدت ۱۲ هفته هر روز به تعدادی شرکت‌کننده، ۱۳ یا ۲۶ گرم تخم کتان دادند. به تعدادی هم اجازه استفاده از تخم کتان را ندادند. شرکت‌کنندگان مذکر، اضافه وزن یا دیابت داشتند و زنان در دوران یائسگی بودند. کسانی که بذر کتان مصرف می‌کردند، قند و انسولین پایین‌تری داشتند و حساسیت آن‌ها به انسولین بهبود یافته بود.

ترکیبات موجود در تخم کتان می‌تواند در کاهش میزان دیابت نوع ۱ و تأخیر در شروع دیابت نوع ۲ در انسان کمک کند.

خواص دوگانه تخم کتان برای یبوست

از دیگر خواص تخم کتان این است که هم فیبر حل‌شدنی دارد که در آب حل می‌شود و هم فیبر حل‌نشدنی دارد که در آب حل نمی‌شود. فیبر حل‌نشدنی در روده باقی می‌ماند، آب را جذب می‌کند و توده را به مجرای گوارشی اضافه می‌کند. این عمل کمک می‌کند تا حرکت مواد در روده به طور منظم ادامه پیدا کند.

توجه داشته باشید که مصرف تخم کتان با آب کم می‌تواند یبوست را بدتر کند و به احتمال زیاد منجر به انسداد روده شود. مصرف تخم کتان یا روغن کتان بیش از اندازه نیز، می‌تواند باعث بروز اسهال شود. البته روغن کتان در عین حال می‌تواند به کاهش حساسیت پوست، زبری پوست و بهبود آب‌رسانی به پوست کمک کند.

حفاظت در برابر تشعشع

مطالعات نشان داده‌اند که لیگنان‌های موجود در بذر کتان می‌تواند از بدن در مقابل اشعه محافظت کند. دانشمندان، لیگنان‌های خوراکی را به موش‌هایی که از مشکلات ریه ناشی از تشعشع رنج می‌بردند، اختصاص دادند. موش‌هایی که ترکیبات مشتق شده از دانه‌های کتان را مصرف کردند، التهاب و آسیب کمتری داشتند و بیشتر از سایر موش‌ها عمر کردند. پیش‌بینی می شود که لیگنان موجود در تخم کتان می‌تواند برای درمان مشکلات ریوی ناشی از رادیوتراپی به علت انجام پرتودرمانی، مفید باشد.

ارزش غذایی تخم کتان

یک قاشق غذاخوری یا ۲.۵ گرم تخم کتان حاوی ۱۳ کالری انرژی، ۰/۷۲ گرم کربوهیدرات، ۰/۴۶ گرم پروتئین، ۰/۷ گرم فیبر، ۱/۰۵ گرم چربی، ۶ میلی‌گرم کلسیم، ۱۰ میلی‌گرم منیزیم، ۱۶ میلی‌گرم فسفر و ۲۰ میلی‌گرم پتاسیم است. تخم کتان کلسترول ندارد.

همچنین در هر ۱۰۰ گرم از تخم کتان، ۴۹ میلی‌گرم فیتواسترول وجود دارد. فیتواسترول از لحاظ ساختار مشابه کلسترول است و با آن برای جذب در روده رقابت می‌کند. در نتیجه تا ۴۰ درصد موجب کاهش کلسترول می شود. لیگنان نوعی فیتواستروژن است. فیتواستروژن‌ها ترکیبات شیمیایی مانند استروژن با خواص آنتی اکسیدانی هستند. آن‌ها می‌توانند سطح رادیکال آزاد (اتم یا مولکولی که پوسته الکترونی آن جفت نشده است) بدن را کاهش دهند.

تخم کتان منبع مناسبی از لیگنان‌ها محسوب می‌شود. حدود ۰/۳ گرم لیگنان در هر ۱۰۰ گرم بذر کتان وجود دارد. لیگنان‌ها می‌توانند از بدن در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی و طیف وسیعی از بیماری‌های مزمن محافظت کنند.

مضرات تخم کتان

مواد مغذی تخم کتان ممکن است برای همه مفید نباشند. مصرف بیش از حد این ماده باعث بروز نفخ، درد شکمی، حالت تهوع، یبوست یا اسهال می‌شود. در افراد مبتلا به انسداد روده، بذر کتان می‌تواند علایم آن را افزایش دهد.

دانه‌های خام یا نارس کتان برای مصرف مناسب نیستند، زیرا ممکن است سمی باشند. تخم کتان همیشه باید با مقدار زیادی مایعات مصرف شود. توصیه می‌شود زنان در دوران بارداری، آن را مصرف نکنند؛ زیرا فیتواستروژن موجود در آن می‌تواند اثرات نامطلوب داشته باشد و برای شیردهی مناسب نیست.

اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. اگر از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌کنید، باید بدانید که مکمل‌های امگا ۳ و فرآورده‌های کتان، همگی رقیق کننده خون هستند. پیش از مصرف آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.